ADEUS RECORDOS ADEUS

Benqueridos amigos, permitídeme que hoxe faga uso distas páxinas para contar en primeira persoa a experiencia que pasei desde fai uns anos.

Meu pai chamase Luís, miña nai Blandina, meu irma Luís Ramón e a súa dona Visi, a miña muller Amparo e as miñas fillas Iria  a maior e Andrea a cativa. Esta é a miña familia.

O pasado día un de abril, finaba o meu pai con oitenta e un anos de idade, despois de seis anos de sufrir esa enfermidade silenciosa e que fai deles unha morte en vida, estou a referirme o "Alzheimer" e pensei eu,  ¡porque non!, pois vou falar nesta sección desta experiencia.

Luís, meu pai, foi ata a súa enfermidade unha persoa traballadora, emigrante na Alemaña dos anos sesenta, moi manitas, amigo dos seus amigos, solidario e comprometido cas causas xustas aínda que lle trouxeran algún que outro problema, alegre e bailaron, paseador pero dos de facer quilómetros, unha persoa sa, non fumaba, tomaba un viño de vez en cando e ata o seu pasamento sen ningunha enfermidade, excepto a pastilla do colesterol (xenético, por certo que me deixou de herdanza) e como non, tamén tiña o seu xenio, ás veces demasiado falador, en definitiva un máis como moitos con súas cousas boas e como non, con algún defecto, pero claro para min eses defectos pasaban desapercibidos xa que era o meu pai.

Eu pola miña educación teño un sentido fondo do que é a familia, sen entrar en disquisicións políticas, relixiosas ou populistas, para min o sentido dá miña familia é o de saber en todo momento de onde veño e quen fixo todo o posible para que eu puidera ser hoxe quen son.

Pois está claro que os país son a orixe dun mesmo e que vou a dicir eu dous meus país, que sempre estiveron e están nos bos e nos malos momentos que un ten, sempre o teu lado para que saibas que en calquera momento están hai para axudarche.

Fai seis anos que un día o meu pai ía ca miña nai no coche a visitar a un familiar, cando se desviou do camiño habitual e a miña nai chamoulle a atención e preguntoulle por que ía por ese lugar, miña nai non tivo resposta, a cousa repetiuse en pouco tempo a miña nai viu que tiña comportamentos que non eran os habituais, foi entón cando saltou a voz de alarma e miña nai chamounos os dous irmáns e contounos o acontecido, puxémonos vixiantes e convencemos a meu pai para que non collera máis o coche, e así foi. Preguntándolle o médico de cabeceira díxonos que “son cousas dá idade”; pero un día unhas amigas dá familia encontrárono desorientado nunha rúa de carballo e trouxérono a casa, foi o principio do fin.  Agora si que podo dicir “Adeus recordos adeus”.

As visitas con especialistas privados derivaron a sanidade pública e o final foi unha “navallada trapeira”, os doutores diagnosticaron “Alzheimer”, a un véñenlle as palabras de Don Bosco  “Para facer o ben hai que ter o valor de sufrir e soportar ás contrariedades”.

Pois así foi a súa vida e a da miña nai ata o seu pasamento, sufrir unha enfermidade chea de contrariedades, dá noite para a mañán deixou de recoñecernos, mantiña conversas connosco pero sen ningunha coherencia, tiña tendencia a querer marchar dá casa, intentar saír por portas inexistentes, ver e falar con persoas que estaban no seu imaxinario, en definitiva meteuse non seu propio mundo interno e deixounos orfos en vida.

Como dixen somos dous irmáns eu son o pequeno, só eu teño fillas, dúas para máis datos, a maior de trece anos e a cativa de nove. Como podedes comprender a maior, Iria, aínda ten recordos do seu avó cando xogaba con ela, cando lle compraba chuches (cousa que nos prohibía a nós cando eramos cativos, cousas dos avós) ou cando ían de paseo, por desgraza Andrea a cativa sempre recorda o seu avó ca enfermidade.

Nesta longa travesía o meu pai, do mesmo xeito que outros doentes, foise deteriorando rapidamente, empezou a ter problemas de mobilidade, máis tarde fisiolóxicos e rematou encamando e sendo dependente total. Non é cuestión de entrar en máis detalles dá vida cotiá xa que poden chegar a ser “escabrosos” para vos.

Teño unha teima que sempre levo comigo, o de ter a meu pai diante e non poderlle dicir adeus cando tiña sentido, son desas cousas que che quedan no máis fondo e que che poñen a proba e teño que confesar que máis dunha vez mirando, na terraza da casa dos meus país, para o ceo tamén pasábame pola cabeza as palabras de Xesús de Nazaret no Gólgota “Deus meu, Deus meu, porque me tes abandoado”.

Algúns dos que estades a ler este relato, diredes, que magoa a enfermidade de Luís, cantas tivo que pasar, é certo pero Luís foi coidado e os seus estiveron o seu lado, como debe ser por xustiza, pero como na nosa familia tamén en outras moitas familias existen unhas persoas que son os “coidadores”, que sofren durante as 24 horas do día a enfermidade, son persoas que se lle tería que facer un monumento, porque eu pregúntome: ¿Quen coida do coidador?.

No caso dá nosa familia a meu pai tocoulle cargar cunha cruz moi pesada, así tamén lle tocou a Xesús o Nazareno e Xesús tivo tamén que lle axudara a cargar esa cruz, si, o Cireneo axúdolle a cargar con ela,  pois no caso do meu pai o cireneo foi a miña nai, que sen ter que dicirlle ninguén nada, decidiu coller esa cruz tan pesada e cargar con ela, sen que ninguén lle axudara a levala. Como ela nos dixo “mentres eu teña folgos Luís estará na súa casa e eu coidarei del”.

E así foi, aínda que os seus fillos axudabamos no que nos pedía, os amigos e amigas pasaban de vez en cando a visitalos, son moitos os minutos, as horas, os días, os anos de soedade interna contemplando a persoa que fora meu pai e na que se convertera, bagoas na soedade, incomprensión e as veces ata desesperación ían sobre as súas costas. E ben certo o dito que di que situacións coma esta “só as poden entender as persoas que pasan por elas”, os próximos ou os achegados podemos ou intentamos poñernos na pel do coidador, pero sempre será un achegamento simple e parcial porque a experiencia que eles pasan e unha vivencia interna que moitas veces nin é fácil de transmitir por eles mesmos.

No caso dá miña nai era ver día tras día a impotencia e rabia por unha banda, polas accións causantes do "alzheimer" na conduta do meu pai, situacións que ás veces facíanse ata perigosas para o coidador e con momentos de tirar a toalla, pero sempre sobrepoñíase e daba gusto ollar con que trato o coidaba, era como ter un neno grande, falándolle con agarimo, facéndolle preguntas e recordándolle pasaxes dá súa vida, que nunca tiñan respostas , pero o final sempre imperaba o tesón, a firmeza  e a loita incansable, tanto física como psicolóxica para superar os momentos malos. Cantas noites de insomnio, de frustración, pero tamén co recordou do agarimo.

Pero a enfermidade seguía avanzado e cada semana que pasaba ía a peor ata o punto que xa lle custaba comer, e chega o momento,  que ti non sabes por qué, pero que che dá mala espiña e xa empezas a pensar no peor.

Era o último domingo de abril cando o amigo Xosé, párroco de carballo, chegou a casa para visítalo e darlle a Unción dos Enfermos, pode ser casualidade, pero parecía que a estaba agardando, xa que o día seguinte estando con el a miña nai e eu, fóisenos, como non, como humanos que somos os sentimentos e as bagoas fixeron acto de presenza e serviron para honrar a vida dun home, dun cristián, dun pai.

Quédanos a toda a familia esa sensación agridoce, por unha banda o remate dun calvario e dunha enfermidade silenciosa que fai que chegado este momento sexa unha liberación difícil de definir (como cando se axita unha botella de champaña e o abrila sae a forza contida dentro), a liberación para noso pai e tamén para a familia e por outra banda o dar a despedida o corpo terrenal que deixará de estar o noso carón.

Quedan os seus recordos, os que el xa perdera, e o seu agarimo, que sempre estarán connosco e sobre todo o de ter feito todo o que estivo na nosa man por coidalo nese camiño de espiñas, que o final tornou nun precioso rosal.

“Deus nolo dou e Deus nolo quitou”.

QUERO DEDICAR ESTE ARTIGO A TODAS AS FAMILIAS QUE TEDES ALGÚN ENFERMO E LLE ESTADES A DEDICAR TODAS AS VOSAS ATENCIÓNS.

 Como dicía a Nai Teresa de Calcuta: "Sen un corazón cheo de amor e sen unhas mans xenerosas, é imposible curar a un enfermo".

Pois que deus bolo pague a todos.